Κεταμίνη: νέο φάρμακο στη θεραπεία της κατάθλιψης
Ο σύγχρονος πιεστικός και ασφυκτικός τρόπος ζωής, διάφοροι ψυχοκοινωνικοί καθώς και γενετικοί παράγοντες αποτελούν τις κυριότερες αιτίες εμφάνισης της κατάθλιψης. Είναι γεγονός ότι τα ποσοστά των ατόμων, κατά κόρον των γυναικών, που υποφέρουν από κατάθλιψη, διαρκώς αυξάνονται. Ωστόσο, ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο νέας γενιάς, η κεταμίνη, είναι πολλά υποσχόμενο για την αντιμετώπισή της.
Τι είναι η κατάθλιψη:
Λανθασμένα ο περισσότερος κόσμος συγχέει την κατάθλιψη με ένα απλό αίσθημα δυστυχίας ή κόπωσης για λίγες μέρες. Ωστόσο, αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας και όχι μία απλή κατάσταση αδυναμίας. Χαρακτηρίζεται από περιόδους κακής διάθεσης, επίμονης λύπης και οδυνηρού αισθήματος θλίψης και άγχους για εβδομάδες ή μήνες.
Συμπτώματα της κατάθλιψης:
Για να διαγνωστεί κάποιος με κατάθλιψη, θα πρέπει να εμφανίζει ένα πλήθος συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα ποικίλουν από ήπια έως και σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- αίσθημα βαθιάς θλίψης,
- απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που το άτομο απολάμβανε πριν,
- αλλαγές στην όρεξη που οδηγούν είτε σε απώλεια είτε σε αύξηση βάρους,
- πρόβλημα αϋπνίας ή αντίθετα υπερβολικές ώρες ύπνου,
- απώλεια ενέργειας,
- δυσκολία σκέψης, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων,
- σκέψεις αυτοκτονίας (ακραία μορφή).
Τι είναι η κεταμίνη:
Τη δεκαετία του 70′ διαπιστώθηκε για πρώτη φορά η μικρής διάρκειας αναισθητική και αναλγητική δράση που έχει η χορήγηση κεταμίνης στον άνθρωπο. Σήμερα, η κεταμίνη κατατάσσεται στην κατηγορία των αναλγητικών φαρμάκων. Ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν την κεταμίνη για τις παραισθησιογόνες ιδιότητές της, ενώ η ίδια είναι ασφαλής για χρήση μόνο σε ελεγχόμενη ιατρική πρακτική. Μπορεί να γίνει επικίνδυνη εάν ληφθεί για ψυχαγωγική χρήση, καθώς μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιδράσεις όπως άλλες ναρκωτικές ουσίες.
Συμβολή της κεταμίνης στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης:
Η θεραπεία με κεταμίνη έχει ταχύ και βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα στη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και των αυτοκτονικών σκέψεων. Αυτό επιβεβαιώνεται από μια συστηματική ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, το οποίο ανέλυσε δεδομένα από 83 δημοσιευμένες μελέτες.
Από τις μελέτες προέκυψε ότι η χορήγηση του φαρμάκου ενδοφλεβίως εμφανίζει αποτελέσματα στους ασθενείς εντός 1 με 24 ώρες και οι επιδράσεις παραμένουν για 1-2 εβδομάδες. Ωστόσο, η χορήγηση του φαρμάκου σε μορφή χαπιού απαιτεί περίπου 2 εβδομάδες θεραπείας για τη δράση. Δυστυχώς όμως, ένα σύνολο ερωτημάτων παραμένει αναπάντητο, όπως ποια είναι η βέλτιστη δόση, η οδός χορήγησης και ο αριθμός δόσεων στη θεραπεία κεταμίνης.
Δράση της κεταμίνης στον ανθρώπινο οργανισμό:
Η κεταμίνη επηρεάζει τον εγκέφαλο με διαφορετικό τρόπο από τα άλλα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης ή και της νορεπινεφρίνης για να βελτιώσουν τη διάθεση. Η κεταμίνη φαίνεται να δρα κυρίως στους υποδοχείς NMDA του γλουταμινικού οξέος, το οποίο έχει ένα διεγερτικό ρόλο στον εγκέφαλο.
Η κεταμίνη (R- και S- κεταμίνη) από μόνη της δεν είναι αρκετή για την θεραπεία της κατάθλιψης. Είναι όμως ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με ψυχοθεραπεία. Τα δύο εναντιομερή της κεταμίνης δρουν με διαφορετικό τρόπο στους υποδοχείς του εγκεφάλου. Η μορφή της και ο τύπος της καθορίζουν την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και τις παρενέργειες.
Ειδικότερα η εσκεταμίνη (S- κεταμίνη), θα μπορούσε να αποτελέσει κομμάτι της φαρμακοθεραπείας της κατάθλιψης, καθώς έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με άλλα αντικαταθλιπτικά. Παρόλα αυτά η εσκεταμίνη δεν θεωρείται θεραπεία πρώτης γραμμής για την κατάθλιψη.
Δυστυχώς η χρήση της κεταμίνης μπορεί να έχει και πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες. Ενδεικτικές είναι οι εξής:
- παραισθήσεις, σύγχυση και παραλήρημα,
- ναυτία,
- ακούσιες μυϊκές συσπάσεις και μυϊκή δυσκαμψία,
- μούδιασμα,
- αυξημένη ενδοκρανιακή και ενδοφθαλμική πίεση,
- αύξηση αρτηριακής πίεσης.
Συμπεράσματα:
Η θεραπεία της κατάθλιψης με κεταμίνη είναι μια πρωτοεμφανιζόμενη μέθοδος θεραπείας, που υπόσχεται πολλά. Υπάρχει πληθώρα βασικών αναπάντητων ερωτημάτων, που αν απαντηθούν, ίσως οδηγήσουν στην ανακάλυψη μιας ικανοποιητικής θεραπείας.
Ωστόσο, με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, τείνει να παραμελείται η ψυχική υγεία των ανθρώπων και αυτό είναι ένα ζήτημα που χρήζει αντιμετώπισης. Ενώ η ποιότητα ζωής παρουσιάζει βελτιώσεις, τα κρούσματα κατάθλιψης και άλλων ψυχικών ασθενειών γιγαντώνονται. Ενώ το κέντρο της προσοχής είναι η υλική αφθονία, φαίνεται ότι η επιτακτική ανάγκη είναι η επένδυση στην ψυχική ευεξία.
